سفر دریایی به سرزمینی جدید
چه چیزی را از کشتی بیرون خواهید انداخت؟
مترجم: بهناز توکلی
انتشار: سایت حق کودکی
ارجاع: فلاورز، نانسی (۲۰۰۷). کتاب راهنما برای آموزش حقوق بشر به کودکان: تمرین 27، ترجمه ی بهناز توکلی، سایت حق کودکی (۲۰۱۵)
کامپَزیتو یک کتاب راهنما برای آموزش حقوق بشر به کودکان است. این کتاب در سال ۲۰۰۷ و با هدف ترویج و توسعه فرهنگ حقوق بشر توسط شورای اروپا تدوین شد و در اختیار آموزگاران، مربیان، و علاقمندان به مبحث حقوق کودک قرار گرفت. کتاب، شامل ۴۲ تمرین است و برای کودکان ۱۳-۶ سال طراحی شده است و موضوعاتی از قبیل: شهروندی، دموکراسی، تبعیض، آموزش و فراغت، محیط زیست، خانواده و بدیلهای سرپرستی، برابری جنسیتی، سلامتی و رفاه، رسانه و اینترنت، مشارکت، صلح و درگیری، فقر و محرومیت اجتماعی، و خشونت را پوشش میدهد. تمام ۴۲ تمرین به صورت گروهی و مشارکتی اجرا میشوند و در آنها تلاش میشود که کودکان مفاهیم یاد شده و تواناییهایی نظیر تفکر انتقادی، بیان نظرات و حل مشکلات را از طریق تجربه کردن و در قالب یک کار گروهی بیاموزند. تمرینی که در اینجا ترجمه شده، به منظور تمرین با کودکان ۱۳-۸ سال و درک مفهوم حقوق بشر و ارتباط آن با نیازهای انسان است. این تمرین می تواند توسط مربی یا تسهیل کننده، بر مبنای نیاز، زمان، شرایط محیط آموزشی و سطح آگاهی کودکان تطبیق داده شود.
موضوعات |
حقوق بشر عمومی |
سطح |
۱ |
سن |
۸-۱۳ |
زمان |
۴۵ دقیقه |
تعداد افراد در گروه |
۸-۲۰ کودک |
نگاه اجمالی |
کودکان تصور میکنند که با کشتی به قارهای دیگر میروند، اما برای رسیدن به مقصد باید چیزهای غیرضروری را از کشتی بیرون بیاندازند. |
نوع تمرین |
اولویتبندی، بحث و گفت گو |
اهداف |
|
آماده سازی |
برای هر گروه، یک سری از کارتهای خواستهها و نیازها را کپی کنید. کارتها را از هم جدا کنید و داخل یک پاکت نامه بگذارید. |
لوازم مورد نیاز |
|
روش آموزش
۱) از کودکان بخواهید تصور کنند که در حال آماده شدن برای یک سفر دریایی به قارهای جدید هستند که در حال حاضر کسی در آنجا زندگی نمیکند. بنابراین زمانی که آنها به مقصد برسند، از اولین مهاجران هستند و باید کشوری جدید تاسیس کنند.
۲) کودکان را به گروه های کوچک تقسیم کنید و به هر گروه، یک پاکت حاوی کل کارتهای خواستهها و نیازها بدهید. توضیح دهید اینها تمام آن چیزهایی هستند که برای زندگی در کشور جدید با خود خواهند برد. از گروهها بخواهید که پاکت را باز کرده، کارتها را پخش کنند و آنها را بررسی کنند.
پیشنهادهای دیگر: تعدادی کارت سفید آماده کنید و به کودکان این فرصت را بدهید که چیزهایی که فکر میکنند احتیاج دارند یا دوست دارند داشته باشند را روی آنها بنویسند.
۳) توضیح دهید که کشتی آماده حرکت است و داستانی مانند داستان پایین شرح دهید:
در ابتدا، سفر بسیار خوشایند است. خورشید میدرخشد و دریا آرام است. اما ناگهان طوفان میشود و کشتی تکانهای شدیدی میخورد. کشتی دارد غرق میشود! سه تا از کارتهایتان را بیرون بیاندازید و کشتی را از غرق شدن نجات دهید.
از گروهها بخواهید در مورد اینکه چه چیزی را بیرون بیاندازند، تصمیم بگیرند. توضیح دهید که نمیتوانند در آینده این چیزها را پس بگیرند. کارتهایی که "از کشتی بیرون انداخته شدهاند" را جمع کنید و گوشهای بگذارید.
۴) به داستان بازگردید:
بالاخره طوفان تمام شد. همه نفس راحتی کشیدند. اما گزارش هواشناسی اعلام کرد که گردباد شدیدی از نوع پنج سر راه کشتی است. اگر میخواهید از گردباد نجات پیدا کنید، باید سه کارت دیگر را بیرون بیاندازید! مراقب باشید: چیزهایی که ممکن است در کشور جدید برای بقا احتیاج داشته باشید را بیرون نیاندازید.
مانند قبل این کارتها را نیز جمع کنید و در گوشهای به صورت جداگانه قرار دهید.
۵) به داستان بازگردید:
خطر از بیخ گوشمان گذشت! داریم به قارهی جدید میرسیم. همه هیجانزده هستند. اما همینکه قاره در افق پیدا میشود، موج عظیمی به کشتی میخورد و در پهلوی آن سوراخی ایجاد میکند. باید کشتی را سبکتر کنید! سه کارت دیگر را بیرون بیاندازید.
کارتها را جمع کنید و گوشهای بگذارید.
۶) اعلام کنید که بالاخره سالم به قارهی جدید رسیدید و آماده هستید که کشور جدیدی بسازید. از هر گروه بخواهید کارتهای باقیمانده خود را با چسب روی کاغذی بچسبانند تا همه به خاطر داشته باشند که آنها چه چیزهایی را با خود به قاره جدید آوردهاند. تمام چیزهایی را که برای بقا نیاز دارید برداشتهاید؟ چیزهایی که برای رشد و پیشرفت نیاز دارید چطور؟
۷) از گروهها بخواهید که برگههای خود را [به دیوار] بچسبانند و توضیح دهند چه چیزهایی را با خود به قاره جدید آوردهاند. بعد از توضیحِ هر گروه، از کل اعضای آن گروه بپرسید "آیا آنها هیچ چیزی را که برای بقا نیاز خواهند داشت، فراموش کردهاند؟ برای رشد و پیشرفت چطور؟"
بررسی و ارزیابی
۱) این تمرین را با پرسیدن سوالاتی از این قبیل مورد بررسی قرار دهید:
- چه چیزی را در این تمرین دوست داشتید؟
- چطور تصمیم گرفتید که به یکسری چیزها نیازی ندارید؟ چه چیزهایی ضروری بودند؟
- آیا بعضی از تصمیمات سخت گرفته شدند؟ کدامیک؟
- آیا در تصمیمگیری در مورد اینکه چه چیزهایی را نگهدارید و چه چیزهایی را به بیرون از کشتی بیاندازید، بین اعضای گروه اختلاف نظر وجود داشت؟ چطور این موضوع را حل کردید؟
- آیا همه، نیازهای یکسانی دارند؟ چه کسانی ممکن است نیازهای متفاوتی داشته باشند؟
- در مورد انتخابهای نهایی خود چه فکر میکنید؟ آیا در قارهی جدید زنده خواهید ماند؟ میتوانید رشد و پیشرفت کنید؟
- گروه شما در مورد اینکه چه چیزی را بیرون بیاندازید چطور تصمیم میگرفت؟
- آیا نتیجهی نهایی شما را متعجب کرد؟
- اگر قرار باشد این تمرین را دوباره انجام دهید، آیا چیزهای متفاوتی را بیرون خواهید انداخت؟
۲) تاکید کنید که حقوق بشر بر پایهی نیازهای بشر است: چیزهایی که هر انسانی برای بقا، رشد، پیشرفت و همچنین داشتن زندگیای با عزت نیاز دارد. سوالهایی مانند موارد زیر را بپرسید:
- آیا چیزهایی را که برای بقا احتیاج دارید، برداشتهاید؟
- آیا چیزهایی را که برای رشد و پیشرفت احتیاج دارید، برداشتهاید؟
- چه چیزهایی را میخواستید داشته باشید اما ضروری نبودند؟
۳) تاکید کنید که همهی انسانها تمامی حقوقشان را نیاز دارند. بعضی از آنها برای زنده ماندن ضروری هستند مانند خوراک، مراقبتهای پزشکی، آب سالم و مسکن. اما باقی، برای رشد و پیشرفت انسان لازم هستند. زنده ماندن به تنهایی برای هیچ کس
کافی نیست. بپرسید:
- چه کارتهایی نمایندهی چیزهایی بودند که شما علاقهمند بودید آنها را داشته باشید اما برای ادامهی حیات مورد نیاز نبودند؟
- چه کارتهایی نمایندهی چیزهایی بودند که ما باید برای بقای جسمانی داشته باشیم؟
- چه کارتهایی نمایندهی چیزهایی بودند که ممکن است ما برای رشد مناسب و پیشرفت، نیاز داشته باشیم؟
- اگر---------- را نداشته باشید چه اتفاقی ممکن است در این کشور بیافتد؟ (از کارتهای مثالهای گوناگون بیاورید)
پیشنهاداتی برای پیگیری
- این تمرین، برای پیگیری تمرین "حقوق خرگوشان" که نیازهای بشر را به عنوان اساس حقوق او معرفی میکند، بسیار خوب است.
- تمرینهای دیگر برای پیگیری، میتوانند شامل تمرین "قانونی برای گروه ما" باشد که در مورد قانونگذاری دموکراتیک به بحث با کودکان میپردازد.
نکاتی برای تسهیلگران
- بسیار مهم است که کودکان از تمرین فوق این برداشت را نکنند که برخی از حقوق بشر نسبت به دیگر حقوق، از اهمیت کمتری برخوردار هستند و بنابراین میتوانند حذف شوند. در بخش بررسی و ارزیابی بر همبستگی حقوق تاکید ورزید.
- تاکید کنید چیزهایی که دور میاندازند، قابل بازپسگیری نیستند و چیزهایی که نگه داشته میشوند نه فقط برای بقا تا زمانی که نجات پیدا کنند، بلکه برای ساختن یک کشور جدید لازم هستند.
- برخی چیزها از عمد [طوری انتخاب شدهاند] که در ضروری بودن یا نبودنشان ابهام وجود داشته باشد و موجب بحث شوند (برای مثال تلفن همراه میتواند توسط عدهای به عنوان کالایی لوکس و توسط عدهای دیگر ابزاری ضروری برای برقراری ارتباط محسوب شود).
- کودکان کوچک، ممکن است در تشخیص آنچه نیاز دارند و آنچه میخواهند دچار مشکل شوند. با تاکید بر اینکه در کشور جدید، چه چیزهایی برای بقا مورد نیاز خواهند بود، آنها را یاری کنید.
پیشنهادهای دیگر
در بخش بررسی و ارزیابی، کارتهایی که در هر دور بیرون انداخته شدهاند را با هم مقایسه کنید. از کودکان بپرسید چه تفاوتهایی در انتخابهای افراد میبینند.
منبع: اقتباس از تمرین خواستها و نیازها، به همت مرکز آموزش جهانی، دانشگاه یورک سنت جان، انتشار در دنیای ما حقوق ما، سازمان عفو بینالملل، لندن، ۱۹۹۵، ماخذ: پم پوینتون، کالج هومرتُن، کمبریج
برگههای خواستهها و نیازها