دستورالعمل‌

• از شرکت‌کنندگان بخواهید که هر کدام، به طور مجزا، اولین چیزی که با دیدن کلمه جنسیت به ذهنشان می‌رسد را بنویسند. به آنها بگویید که این برگه را تا مرحله‌ی بعدی تمرین پیش خود نگه دارند.
• معرفی خلاصه‌ای را در مورد واژگان رایجی که در مباحث جنسیتی به کار برده می‌شود، اصطلاحاتی چون جنس، جنسیت، مرد، مذکر، زن، مونث، تراجنس[3]، بیناجنس[4] مطرح کنید. بسیار مهم است که به عنوان تسهیل‌گر تعاریف گوناگونی برای هر اصطلاح ارائه دهید تا نشان دهید که تعریف نهایی و یک‌پارچه‌ای از این اصطلاحات وجود ندارد. ترجیحا، تعاریفی که ارائه می‌دهید باید به عنوان تعاریف ممکن شرح داده شوند. در طی ارائه، همچنانکه هر اصطلاح جدیدی معرفی می‌شود، شرکت‌کنندگان را به بحث و به چالش کشیدن تعاریف ارائه شده تشویق کنید. اگر شرکت‌کنندگان خودشان اعلام آمادگی نمی‌کنند، از آنها سوال بپرسید و دعوتشان کنید تا درباره‌ی آنچه شنیده‌اند نظرشان را بیان کنند.
• گروه را به گروه‌های کوچک‌تر، شامل حداکثر پنح نفر تقسیم کنید. از هر گروه بخواهید که در مجموع، بیست دقیقه در این مورد فکر کنند که هر کدام از موضوعات ارائه شده، چه معنایی را برای افراد گروه در بر دارند. برای بحث در این مورد می توانند سوالات زیر را مبنای گفت و گوی خود قرار دهند:

١.  وقتی با این اصطلاحات مواجه می شوم چه احساسی دارم؟

٢. خود را در رابطه با این مفاهیم و تعاریف ارائه شده برای آنها چگونه می بینم؟

٣. آیا با تعاریف ارائه شده موافق هستم؟ چرا هستم یا نیستم؟

٤. آیا می توانم با هیچ کدام از تعاریفی که برای اصطلاحات ارائه شده اند، هویت خود را  تعیین کنم؟ چگونه؟ چرا نه؟

• گروه باید آماده باشد تا گزارش کوتاهی از نتایج بحث‌های‌شان را برای تمام اعضای گروه اصلی ارائه دهد.
• همه‌ی اعضای گروه بزرگ‌تر را دور هم جمع کنید و به گزارش‌ها گوش دهید. اطمینان حاصل کنید که هر گروه از زمانی برابر برخوردار است و اگر بعد از هر گزارش نیاز به توضیح روشن‌تری بود از آنها سوال‌ کنید. در این مرحله موضوعاتی که در نتیجه‌ی تفاوت‌های زبانی مطرح می‌شوند نیز می‌توانند مورد اشاره قرار بگیرند.
• از اعضا درخواست کنید که دوباره اولین چیزی که با دیدن کلمه جنسیت به ذهنشان می‌رسد را بنویسند. از آنها بخواهید به آنچه در ابتدا نوشته بودند نگاه کنند و با نوشته‌ی جدید خود مقایسه کنند.
• بحثی مبتنی بر ارزیابی را آغاز کنید که بر واکنش شرکت کنندگان به تفاوت‌های آنچه بار اول و دوم در پاسخ به سوال قبل نوشته‌اند، تمرکز داشته باشد.

بررسی و ارزیابی

از شرکت‌کنندگان بخواهید که کنار هم و به شکل یک دایره، روی زمین یا صندلی بنشینند. سوال‌های زیر می‌توانند به عنوان راهنمای بحث مبتنی بر ارزیابی به کار برده شوند:

• لطفا آنچه که اولین و دومین بار، در پاسخ به "اولین چیزی که با دیدن کلمه جنسیت به ذهنتان می‌رسد بنویسید" نوشته‌اید را با دیگر اعضای گروه درمیان بگذارید.
• به نظرتان تفاوتی که بین پاسخ اول و دوم به وجود آمده است ناشی از چیست؟
• اگر تفاوتی بوده، شما از آن متعجب شده‌اید؟ چرا؟
• به نظرتان چرا مردم چنین درک متفاوتی از اصطلاحات مربوط به جنسیت دارند؟
• این اصطلاحات در فضای عمومی چگونه ارائه می‌شوند؟
• چگونه زبان می‌تواند به خشونت جنسیت‌محور کمک کند؟
• آیا زبانِ جنسیت‌زده[5] و روشی که این زبان به کار برده می‌شود، به تبعیض کمک می‌کند؟
• در جایی که شما زندگی می‌کنید، تا چه حدی امکان و فضای گفت‌وگو در مورد تعریف اصطلاحات مربوط به جنسیت وجود دارد؟
• به نظرتان، جوانان تا چه حد در این بحث‌ها حضور دارند؟
• چگونه افراد جوان، درگیر این بحث‌ها می‌شوند؟

از شرکت‌کنندگان بخواهید که به سوالات مربوط به پی‌گیری تمرین پاسخ دهند:

• در طول این تمرین چه چیزی یاد گرفتید؟
• در طول تمرین چه احساسی داشتید؟
• الان، در پایان تمرین چه احساسی دارید؟
• دستاورد شما از مشارکت در این تمرین چه بود؟

نکاتی برای تسهیل‌گران

دقت کنید که شرکت‌کنندگان، رویکردها و شناخت متفاوتی نسبت به موضوع خواهند داشت. در نظر بگیرید که ممکن است درباره‌ی کلمات فنیِ مختلف و تفاوت‌های زبانی، تردید و سردرگمی وجود داشته باشد. سعی کنید توضیح دهید و بدون ایجاد این حس که تنها آنچه شما به مشارکت‌کنندگان می‎گویید "درست" است، مساله را روشن کنید.

پیشنهاداتی برای پی‌گیری

در مورد دعوت از یک سخن‌گوی مهمان از طرف یک سازمان محلی مربوط به جامعه‌ی رنگین‌کمانی‌ها[6] یا فعال در زمینه‌ی جنسیت که در مورد جنسیت و معانی آن با گروه صحبت کند، فکر کنید. مشارکت‌کنندگان می‌توانند قبل از حضور در جلسه، سوالات خود را آماده کنند و سخن‌گوی مهمان می‎تواند درباره‌ی اینکه تعاریف مربوط به جنسیت و درک رایج از اصطلاحات مربوطه چه نقشی در سازمان‌ آنها یا کارهای‌شان دارد، صحبت کند.

ایده‌هایی برای تمرین

اگر در میان مشارکت‌کنندگان، افرادی به زمینه‌های مفهومیِ موضوعات مربوط به جنسیت علاقه‌ی بیشتری نشان می‌دهند، می‌توانید مرور فصل اول این کتاب راهنما را به آنها توصیه کنید.

برگه‌ها و جزوات
می‌توانید پس از پایان ارائه‌ی اطلاعات، یک کپی از خلاصه‌ای که شامل واژگان، اصطلاحات و مفاهیم مربوط به مباحث جنسیت هستند را در اختیار شرکت‌کنندگان قرار دهید.

 

 

 این تمرین ترجمه‌ای است از:

Council of Europe, 2007. Gender Matters, A manual on addressing gender-based violence affecting young people; Gender confusion activity. Directorate of Youth and Sport, Hungary

 

[1] Sex

[2] Gender

[3] . Transgender

[4] . Inter-gender

[5] Gender Related Language

[6] LGBT: Lesbian, Gay, Bisexual, Transgender